Beroerte
Beroerte
Inhoud
Wat is een beroerte?
Als de bloedvoorziening naar de hersenen plotseling ergens onderbroken wordt, spreken we van een beroerte. Een beroerte wordt ook wel 'stroke' of CVA genoemd. CVA staat voor Cerebro Vasculair Accident: een ongeluk in de bloedvaten van de hersenen.
Welke vormen?
Globaal zijn er twee vormen van een beroerte te onderscheiden: een herseninfarct en een hersenbloeding.
- Een herseninfarct
Een herseninfarct ontstaat doordat een bloedstolsel een bloedvat in het hoofd afsluit. Een deel van de hersencellen krijgt daardoor geen zuurstof en voeding meer en sterft af. De vernauwing in de slagader is vaak het gevolg van slagaderverkalking (atherosclerose). Ook kan een bloedstolsel afkomstig uit het hart, een slagader in de hersenen afsluiten. Bij 80% van de getroffenen van een beroerte gaat het om een herseninfarct.
- Een hersenbloeding
Een hersenbloeding ontstaat door een scheurtje in de vaatwand van een bloedvat in de hersenen, of doordat een bloedvat op een zwakke plek openbarst. Er komt dan bloed tussen de hersencellen, waardoor hersenweefsel beschadigt. Bij 20% van de getroffenen van een beroerte gaat het om een hersenbloeding.
Wat zijn de oorzaken van een beroerte?
Er is een aantal factoren dat bij een beroerte een rol speelt, zoals de toestand van de wand van de bloedvaten, de samenstelling van het bloed, de bloeddruk en de stroomsnelheid. Sommige mensen hebben een grotere kans op het krijgen van een beroerte. De belangrijkste risicofactoren voor een beroerte zijn:
- hoge bloeddruk
- suikerziekte (diabetes mellitus)
- hoog cholesterolgehalte
- hart- en vaatziekten
- overgewicht, obesitas
- langdurige stress
- roken
- overmatig alcoholgebruik
- weinig lichamelijke activiteit
- ongezonde voeding (overmatig zoutgebruik, geringe consumptie van groenten en fruit)
Daarnaast is een TIA een waarschuwing voor het krijgen van een echte beroerte. Van de mensen die getroffen zijn door een blijvende beroerte had een kwart vooraf kortdurende uitvalsverschijnselen.
Wat zijn de gevolgen van een beroerte?
De gevolgen van een beroerte kunnen aanzienlijk zijn. Naast overlijden vormen lichamelijke beperkingen de meest bekende gevolgen van een beroerte. Een beroerte kan grote gevolgen hebben voor het functioneren van de hersenen. De gevolgen van een hersenbloeding en van een herseninfarct zijn hetzelfde: een deel van de hersenen krijgt geen zuurstof meer, waardoor dat deel van de hersenen niet meer werkt en afsterft. De gevolgen hiervan kunnen lichamelijk, psychisch en/of sociaal zijn.
Naast verlammingen aan één zijde kunnen onder andere optreden:
- spraak- of taalstoornissen, afasie
- uitval van het gezichtsveld aan één kant, hemianopsie
- stoornissen in denken, emoties en gedrag
De aard en ernst van de gevolgen zijn afhankelijk van het deel van de hersenen dat beschadigd is. Een beroerte heeft vaak een verlamming van één lichaamszijde tot gevolg. Bij een beroerte in de rechterhersenhelft, is men links verlamd en omgekeerd. Zo zit het spraakcentrum in de linker hersenhelft. Een beroerte aan de linkerzijde geeft zo veelal stoornissen in het gebruik van taal - zowel het spreken als begrijpen - afhankelijk van de hoeveelheid weefsel dat beschadigd is. Naarmate er meer hersenweefsel beschadigd is, zijn de gevolgen ernstiger.
Waarom is spoed noodzakelijk bij een beroerte?
Om de schade aan het hersenweefsel bij een herseninfarct te beperken moet de afsluiting snel worden opgeheven. Dit kan door zo vlug mogelijk met de trombolyse te beginnen. Dit is een medicijn dat toegediend wordt om het bloedstolstel op te lossen. Hoe eerder daarmee gestart wordt, hoe beter het hertel van de patiënt zal zijn. Trombolyse na een herseninfarct moet in ieder geval starten binnen drie uur na het ontstaan van de eerste uitvalsverschijnselen, maar er geldt hoe eerder hoe beter. Wanneer de uitvalsverschijnselen langer duren dan drie uur, neemt de kans op herstel door trombolyse snel af. De risico's van de behandeling (vooral bloedingen) wegen dan niet meer op tegen de voordelen (goed herstel).
De trombolyse wordt bijna altijd uitgevoerd op de stroke unit, een speciale afdeling in het ziekenhuis voor patiënten met een beroerte. Het is dus belangrijk om bij een beroerte direct het alarmnummer 112 te bellen!
