Effectief leiderschap door de kracht van het ademen
Inhoud
Auteur
M.Gerrits [1]
Effectief leiderschap door de kracht van het ademen
“Alle poorten naar verandering bewaken we zelf en kunnen alleen van binnen uit worden geopend. Niemand kan iemand anders veranderen, noch met argumenten noch met emotionele druk.” Mary Ferguson
Introductie
“Effectief leiderschap door de kracht van het ademen” is een cursus gebaseerd op het magnifieke werk van Stephen R. Covey, “De zeven eigenschappen van effectief leiderschap” en de bijzonder krachtige Transformational Breathing methode van Judith Kravitz. Stephen Covey heeft in zijn boek beschreven hoe je met zeven eigenschappen of gewoontes een effectief mens kunt worden. Elk van de zeven eigenschappen vraagt een bepaalde actie van de lezer/cursist, zoals het schrijven van je persoonlijke missie, het maken van planningen, delegeren van werkzaamheden, opbouwen van langdurige intermenselijke relaties, enzovoorts. Het volgen van de zeven stappen lijkt eenvoudiger dan het in werkelijkheid is. Concreet voorbeeld: uit eigen ervaring met het boek van Stephen Covey bleek dat ik niet begon aan een bepaalde stap omdat ik niet weet wist wat ik het leven wilde doen/bereiken. Dan wordt het uitwerken van eigenschap 2, en daarmee de eigenschappen 3 tot 6, praktisch onmogelijk. Covey spreekt over het van 'binnen naar buiten' werken, oftewel: je moet eerst tot zelfinzicht komen om te kunnen groeien tot een effectieve leider. Toen ik in aanraking kwam met Transformational Breathing, zag ik de mogelijkheden om deze ademtechniek te combineren met het boek van Stephen Covey. Transformational Breathing maakt het mogelijk om werkelijk naar binnen te kijken en in contact te komen met oude ineffectieve patronen en denkwijzen, om deze met de ademtechniek te transformeren naar effectieve patronen. Vervolgens zijn de stappen van Covey eenvoudiger in te vullen en na te leven.
Stephen Covey's 7 eigenschappen methode
Covey gaat er vanuit dat een mens groeit in het leven, van een niveau van 'afhankelijkheid' naar een niveau van 'onafhankelijkheid' tot het niveau van 'wederzijdse afhankelijkheid'. Zijn zeven eigenschappen vormen de basis van dat groeiproces. De meeste volwassen mensen bevinden zich tegelijkertijd op de drie verschillende niveaus in hun ontwikkeling. Het blijkt dat mensen toch afhankelijk zijn van basale behoeften, of zich zo onafhankelijk zijn gaan opstellen dat ze geen effectieve relaties meer aan kunnen gaan en zo het niveau van wederzijdse afhankelijkheid niet volledig of effectief kunnen bereiken. Zoals te zien is zijn het uitwerken van eigenschappen 1,2, en 3 nodig om van het niveau van Afhankelijkheid naar het niveau van Onafhankelijkheid te kunnen groeien. Covey noemt dit de overwinning op jezelf, om jezelf onafhankelijk te maken van andere mensen, basale behoeften, angsten en driften. Om vervolgens door te groeien naar het niveau van Wederzijdse Afhankelijkheid is het eigenmaken van de eigenschappen 4, 5 en 6 nodig. Immers, niemand kan totaal onafhankelijk leven in onze maatschappij (zelfs voor een kluizenaar is dit moeilijk), het aangaan van effectieve relaties is nodig. Hier komt synergie om de hoek kijken en het optimaal leven met familie en gezin. Overwinning op je omgeving is, volgens Covey, de eigenschappen bezitten om zinvolle en effectieve relaties aan te kunnen gaan met andere mensen. De zevende eigenschap is nog niet genoemd, maar is in principe het continue blijven gebruiken en uitdiepen van de eerste zes eigenschappen. Deze eigenschap komt hier verder niet aan orde.
Transformational Breathing methode
Zo'n 30 jaar geleden is Transformational Breathing (TB) ontstaan uit verschillende disciplines, bijeengebracht door Judith Kravitz uit de Verenigde Staten. Nog steeds wordt de methode verder verbeterd en uitgebreid met Het basisidee is dat onze psyche afgebeeld wordt in de ademhaling. Zoals je ademt, zo leef je. Belemmerende gedachten, onderdrukte emoties en blokkades zijn terug te zien in de ademhaling als blokkades. Met Transformational Breathing is het mogelijk om de blokkades en onderdrukte emoties te helen en los te laten. De meeste mensen ervaren rust en vrede na een ademsessie. Transformational Breathing is een ademtechniek afkomstig uit het Oosten. In principe is het verbonden ademen (zonder pauzes tussen de inen uitademing), zoals ook wordt toegepast bij rebirthing en holotropisch ademen. De ademhaling dient vanuit de buik te beginnen, de inademing dient langer te duren dan de uitademing. Transformational Breathing maakt verder gebruik van muziek, accupressuur, affirmaties en toning om de ademsessies effectiever te maken. Transformational Breathing werkt op een aantal gebieden, net zoals bij de opzet van Stephen Covey zijn hier een drietal niveaus te herkennen:
Lichamelijk:
Door de specifieke manier van ademen ontstaat er een verhoogd niveau van zuurstof in het lichaam. Dit is te voelen door een aantal lichamelijke effecten die op kunnen treden. De persoon die ademt kan het warm of koud krijgen, kramp in handen en armen, tintelingen over het lichaam. De cellen in het lichaam gaan beter functioneren door de extra zuurstof, de lymfeklieren gaan versneld afval stoffen afvoeren.
Mentaal/emotioneel:
Na een tijd (meestal al binnen minuten) geademd te hebben, zullen de eerste blokkades, remmingen en onderdrukte emoties getransformeerd gaan worden. Oude pijnen worden omgezet in rust, vrede en gevoelens van liefde.
Spiritueel:
Het spirituele aspect openbaart zich vaak door gevoelens van verbondenheid, een duidelijk doel of richting in het leven hebben. Elk van de bovenstaande niveaus komen terug in de sessies. Geen enkele sessie is hetzelfde als een voorgaande. Gedurende een aantal sessies verwerkt de cliënt het verleden, leert meer in het heden te leven en krijgt een duidelijker beeld wat hij of zij nu verder in het leven wil bereiken of vorm wil geven.
Overwinningen op jezelf
De eerste drie eigenschappen zoals benoemd door Covey zijn 'overwinningen op jezelf'. Het resultaat van het overwinnen van jezelf is een enorme toename van zelfvertrouwen en zelfacceptatie. Een enorm inzicht in je eigen karakter, waarden en kwaliteiten. Door de ademtechniek laat je veel oude angsten en behoeften los, waardoor het echt mogelijk wordt om onafhankelijk te worden, en op termijn wederzijdse afhankelijkheid te bereiken.
Eigenschap 1: Wees proactief
Covey beschrijft hoe de meeste mensen functioneren: reactief. Er gebeurt iets (stimulus) en vervolgens reageer je daar op (respons). De gangbare opinie is dat je als mens daar weinig aan kunt veranderen: zo ben ik nou eenmaal, ik heb dat van mijn ouders, zo ben ik nu opgevoed, het is de schuld van..... Echter, er is een alternatief. Tussen stimulus en respons zit een optie! Je hebt als mens de vrije keuze of je reageert, en hoe je reageert. De optie om te kiezen wordt proactiviteit genoemd en is een belangrijke eigenschap voor elke situatie. Proactief leven is meer dan initiatieven nemen. Het betekent dat je verantwoordelijk bent voor je eigen leven. Ons gedrag is afhankelijk van onze besluiten, niet van onze omstandigheden, situatie of vroegere conditionering van ons gedrag. Transformational Breathing maakt het mogelijk de vroegere conditionering van ons gedrag te veranderen of ongedaan te maken. Vooral oude conditionering uit de vroege kinderjarenis heel goed te wijzigen met de TB ademhaling, vaak sneller en makkelijker dan via mentaal werkende methoden. Problemen en stimuliwaar we mee te maken krijgen, vallen in drie categorieën:
- 1. Directe invloed, dus problemen die betrekking hebben op ons eigen gedrag
- 2. Indirecte invloed, problemen die betrekking hebben op het gedrag van anderen
- 3. Geen invloed, problemen waar we niets aan kunnen doen.
Problemen van de eerste twee categorieën zijn aan te pakken door aan verschillende eigenschappen te werken.
- 1 Stimulus Respons
- 2 Stimulus Keuze Respons
- 3 vrijheid
- 4 Zelfbewustzijn
- 5 Voorstellingsvermogen
- 6 Geweten
- 7 Vrije wil
De eigenschappen 1 tm 3 zijn toepasbaar op problemen van directe invloed, de eigenschappen 4 t/m 6 zijn te gebruiken op de problemen van indirecte invloed. Er liggen een viertal essentiële kwaliteiten/eigenschappen ten grondslag aan de keuze vrijheid: Zelfbewustzijn, voorstellingsvermogen, geweten en vrije wil. Covey legt niet uit hoe je deze kwaliteiten in jezelf kunt veranderen en/of verbeteren. Hoewel de vier kwaliteiten in eenieder aanwezig zijn, is het wel vaak nodig om deze eigenschappen te ontwikkelen om jezelf proactiever te kunnen zijn. Hier komt Transformational Breathing om de hoek kijken. Door TB worden de meeste mensen veel bewuster van zichzelf, hun voorstellingsvermogen neemt vaak toe, zij ervaren een grotere verbondenheid met hun omgeving en medemens waardoor hun empathie en geweten verder ontwikkeld. Het loslaten van beperkende patronen en angsten vergroot duidelijk merkbaar de vrije wil. Een eventuele slachtoffer rol kan worden losgelaten en de persoon kan werkelijk de transitie doormaken van reactief naar proactief.
Eigenschap 2: Begin met het einde voor ogen
Het basis principe achter deze eigenschap is te bepalen wat je wilt bereiken met je leven. Daarvoor dien je wel te weten wat werkelijk voor jou belangrijk is in het leven, welke waarden voor jou er werkelijk toe doen. Covey vraagt je om je ogen te openen voor de dingen die echt belangrijk zijn in je leven en deze dingen dan meer plaats te geven. Hoe anders zou je leven verlopen wanneer je wist wat echt belangrijk voor je was en daar ook naar handelt. Alleen dan kun je jezelf continue bijsturen. Alles wordt tweemaal geschapen, eerst als idee, daarna in materiële vorm. Covey vraagt je om je verdere leven te overdenken en in je hoofd te scheppen, om het vervolgens vorm te kunnen gaan geven en er naar te gaan leven. Visie en je waarden zijn hierbij sleutelwoorden. Je dient je af te vragen wat jouw cirkel van invloed is, wat is jouw basis paradigma, hoe kijk jij naar de wereld. Onze cirkel van invloed, je centrum van je bestaan kan vergroot worden door zekerheid, sturing, wijsheid en kracht: Zekerheid vertegenwoordigt je waardigheid, identiteit, zelfrespect, fundamentele persoonlijke kracht of juist het ontbreken daarvan. Sturing is het punt van waaruit je richting geeft aan je Zekerheid Wijsheid Sturing Kracht Cirkel van invloed
leven. Wijsheid geeft je leven perspectief en bepaalt je gevoel voor evenwicht. Wijsheid is opgebouwd uit oordeel, onderscheidingsvermogen en begrip. Kracht is het vermogen iets te verwezenlijken, de energie om keuzes te maken en beslissingen te kunnen nemen. Kracht maakt het mogelijk bepaalde eigenschappen te overwinnen en om te vormen naar meer effectieve eigenschappen. Alle vier bovenstaande factoren die je cirkel van invloed vergroten werken samen en versterken elkaar. Covey legt uit dat je deze factoren wel kunt vergroten, maar niet HOE. Transformational Breathing helpt je deze vier factoren te vergroten, zodat je je cirkel van invloed kunt vergroten. Met het ademen kun je je angsten transformeren naar vertrouwen zodat jouw gevoel van zekerheid sterk toe neemt. Bijna iedereen die TB ademsessies doet, krijgt inzichten in wat hij in dit leven zou moeten doen: de factor sturing wordt vergroot. Mensen die ademen geven aan dat zij meer evenwicht en begrip ervaren: Wijsheid. Tevens (her)vinden of vergroten veel mensen hun kracht na een aantal ademsessies.
Eigenschap 3: Begin bij het begin
Deze eigenschap is het praktische resultaat van eigenschap 1 en 2. Eigenschap 3 gaat voornamelijk over het maken van de juiste keuzes en die dingen te doen die werkelijk belangrijk voor jou zijn. Covey noemt dit timemanagement van de vierde generatie, waarbij de prioriteiten van activiteiten niet meer bepaald worden door de tijd en prioriteit die activiteiten innemen, afhankelijk van vooraf bepaalde doelstellingen. De belangrijkste voordelen ten opzichte van oudere timemanagement methodes zijn:
- 1. Principes staan centraal, besteed je tijd aan wat echt belangrijk is voor jou;
- 2. Je wordt geleid door je geweten, je kunt je leven inrichten naar je hoogste waarden;
- 3. het definieert je unieke bestemming, inclusief waarden en doelstellingen op de lange
termijn en richting aan je dagelijkse tijdsbesteding.
- 4. Evenwichtige verdeling van de verschillende rollen in jouw leven wordt mogelijk.
Ook uit bovenstaande punten blijkt weer hoe belangrijk het is om besef te hebben of te krijgen wie jij nu werkelijk bent en waar je voor staat. Wederom, met Transformational Breathing kun dat inzicht in jezelf verwerven en duidelijk krijgen wat jou nu werkelijk bezielt. Wat verder cruciaal is voor deze eigenschap is de mogelijkheid en vaardigheid om te delegeren op de wijze van een rentmeester en niet te delegeren op de methode van delegeren aan de knecht. De twee methoden vergen een verschil in aanpak, wat duidelijk aan bod komt bij Covey, de crux zit het kunnen toepassen van een andere methode. Als manager moet je de 'knecht' methode loslaten en vertrouwen gaan krijgen in de 'rentmeester' methode. De rentmeester methode is gebaseerd op erkenning van het zelfbewustzijn, voorstellingsvermogen, geweten en vrije wil van anderen. Erkenning van bovenstaande eigenschappen in anderen is mijns inziens alleen mogelijk als je deze eigenschappen ook bij jezelf erkend. Transformational Breathing maakt het mogelijk om die eigenschappen bij jezelf en anderen te erkennen, een belangrijke stap makend voor deze eigenschap van effectief leiderschap. Overwinningen op je omgeving De volgende drie eigenschappen zijn 'overwinningen op je omgeving'. Als je je daarvoor openstelt en er concreet invulling aangeeft zul je bij jezelf de behoefte en de middelen ontdekken om belangrijke maar slechte relaties te verbeteren. En relaties die al goed zijn zullen alleen maar hechter worden. Transformational Breathing werkt ook op deze eigenschappen, doordat je je meer verbonden voelt met je medemens. Onbegrip en schaarste zullen plaats maken voor begrip en overvloed, zodat effectiever relaties mogelijk zijn. De belangrijkste bijdrage aan een relatie is niet wat je zegt of wat je doet, maar wie je bent.
Eigenschap 4: Denken in termen van winnen-winnen
Covey beschrijft winnen/winnen als een paradigma van het hoofd en het hart. Een akkoord komt beide partijen ten goede. Je gaat uit van het principe dat er voor eenieder voldoende is. Winnen/ winnen gaat uit van een derde, andere weg. Een betere, hogere benadering dan de jouwe of mijne. Beschreven worden een aantal karaktereigenschappen die noodzakelijk zijn voor deze eigenschap: Integriteit, volwassenheid, een mentaliteit van overvloed. Integriteit is de mogelijkheid om te leven in harmonie met je hoogste waarden. Volwassenheid is de balans tussen moed en consideratie: Het vermogen om voor je eigen gevoelens en overtuigingen op te komen zonder voorbij te gaan aan die van een ander. Transformational Breathing helpt bij het veranderen/verbeteren van de eigenschappen die nodig zijn. Integriteit is al eerder aan bod gekomen. Volwassenheid zoals genoemd door Covey komt in principe neer op het grenzen stellen en respecteren, zowel de grenzen van jouzelf als die van de ander. Waarop zijn jouw grenzen gebaseerd? Op angst of vertrouwen? Het denken vanuit overvloed: ben je inderdaad in staat om te delen met die ander, om te geven in plaats van enkel aan nemen te denken? Is jouw basisparadigma 'er is altijd gebrek aan?' door een armoedige jeugd of overmatige zuinigheid, door het gevoel nooit genoeg te hebben. Door naar je innerlijke wereld te gaan kijken krijg je hier meer inzichten in en kun je werkelijk veranderen.
Eigenschap 5: Probeer eerst te begrijpen, dan begrepen te worden.
Het belangrijkste aan eigenschap 5 is het leren empathisch luisteren. Voor veel mensen betekend dit een verschuiving in hun manier van luisteren: je gaat luisteren met oprechte belangstelling om de ander te kunnen begrijpen, zonder te oordelen, onderzoeken, adviseren of te interpreteren. Maar hoe leer je niet meer te oordelen of te interpreteren? Door naar je innerlijk te kijken en niet meer over jezelf te oordelen. Het jezelf toestaan er te mogen zijn zonder oordeel of schuldgevoelens. Transformational Breathing is zeer effectief gebleken bij het oplossen van oordeel vormende gedachten patronen en het verwerken van oude schuldgevoelens.
Eigenschap 6:Werk synergistisch
Werk samen, vanuit openheid en vertrouwen, om zo het beste uit relaties, teams en samenwerkingen te halen. Het resultaat zal meer zijn dan de som der delen. Openheid is het openen van je hart voor de ander. Zonder voorwaarden. Het is ook je ego en trots laten gaan om de ander toe te kunnen laten en een plek te geven. Transformational Breathing opent je hart voor jezelf en anderen. Je kunt/durft anderen open te benaderen zonder oordelen en reserveringen. Je leert jezelf te zijn en om anderen in hun waarde te laten. Je kunt de kwaliteiten van anderen onder ogen zien zonder dat die persoon een bedreiging voor jou vormt. Werkelijke samenwerking en vreugdevolle relaties ontstaan.
Samenvatting
Transformational Breathing maakt het mogelijk de eigenschappen te ontwikkelen die nodig zijn voor effectief leiderschap. De praktische invulling staat omschreven in het boek van Stephen Covey. Met Transformational Breathing ga je een innerlijke reis maken, om te achterhalen wat:
- – jouw innerlijk kompas is, wat jouw waarden en principes zijn
- – je tegenhoudt om open te staan voor anderen, zonder reserveringen
- – de patronen zijn die een sterkere en respectvolle persoonlijkheid in de weg staan
- – je nog tegenhoudt om vanuit zekerheid en stabiliteit te leven.
Onder begeleiding van een coach kun je tot zeer diepe inzichten en balans komen, om zo echt vorm te gaan geven aan effectief leiderschap.
