OLK,onverklaarde lichamelijke klachten
Inhoud
Wat zijn onverklaarde lichamelijke klachten?
Onverklaarde lichamelijke klachten zijn klachten die na uitgebreid lichamelijk onderzoek niet of onvoldoende verklaard kunnen worden door een lichamelijke ziekte of aandoening. Wanneer de klachten langere tijd bestaan, kan het leven van de cliënt ernstig ontwricht raken. Vaak hebben de klachten ook grote gevolgen voor de partner en/of andere gezinsleden.
De oorzaak van onverklaarde lichamelijke klachten kunnen we het beste als volgt omschrijven: door overbelasting van het zenuwstelsel door chronische stress of door bepaalde ervaringen of traumatische gebeurtenissen in het leven van de cliënt, kan het lichamelijk functioneren ontregeld raken.
Wat zijn de klachten?
Soms, zoals we dat zien bij de conversiestoornis (bijvoorbeeld verlamming van de ledematen), ontstaat er een blokkade tussen het regelmechanisme in de hersenen én de spieren en zenuwen in de ledematen. Dit kan leiden tot verlammingen, schudden of schokken van de ledematen zonder dat men er controle over heeft, verlies van de stem of problemen met de zintuigen zoals gevoelsstoornissen, afwijkend zien, tunnelzien, blindheid en soms doofheid. Ook kan het voorkomen dat men aanvallen heeft die lijken op een epileptische aanval.Vaak speelt een gestoorde hechting en mentalisatie een rol in de anamnese.
Ontregeling van het zenuwstelsel kan zich ook uiten op andere manieren, zoals chronische vermoeidheid, fibromyalgie (pijn in de weke delen en gewrichten) of in een enkelvoudige klacht buikpijn, rugpijn of pijn op de borst.
Er zijn ook cliënten die langdurig, meestal vanaf de jonge volwassenheid, lichamelijke klachten hebben op verschillende gebieden, zoals gewrichtsklachten, pijn, uitval of verlamming van ledematen, zonder dat de arts of somatisch specialist deze klachten afdoende lichamelijk kan verklaren. Als de klachten lang duren, hebben ze vaak psychologische en sociale gevolgen, zoals problemen op het werk, gevoelens van onzekerheid, angst of depressie en spanningen in het gezin en/of de relatie.
Screening (vooronderzoek)
Bij een client waar deze diagnose wordt vermoed is een vooronderzoek, de screening, bij een terzake kundig multidisciplinair centrum aangewezen. Daarbij dient zowel de somatische als psychische invalshoek te worden gehanteerd. Indien de screening voltooid is en de client voor behandeling geindiceerd dan dient de medische zoektocht naar verklaring van het beeld te worden afgesloten als voorwaarde voor een succesvolle behandeling.
Behandeling
Het belangrijkste doel van de behandeling is dat de cliënt de controle over zijn eigen lichaam weer terugkrijgt. De client wordt tot probleemeigenaar gemaakt. Tijdens de behandeling krijgen cliënten veel informatie over het functioneren van hun lichaam, over de lichamelijke en psychologische gevolgen van (chronische) stress, over de relatie tussen hun hersenen (de 'controlekamer') en hun lichaam en hoe deze elkaar voortdurend beïnvloeden. Daarnaast leert de cliënt de verbanden te zien tussen zijn klachten en wat er in zijn leven gebeurt of is gebeurd. Omdat we weten dat onverklaarde lichamelijke klachten soms terugkeren, besteden we in de behandeling veel aandacht aan het voorkomen van terugval. Voor de behandeling van de klachten kan gebruik worden gemaakt van;revaliderende oefeningen en functietraining; gespreks- en/of cognitieve gedragstherapie, EMDR, hypnose en groepstherapie.
Voorbeeld behandelprogramma van COLK ( Centrum Onverklaarde Lichamelijke klachten)
COLK bestaat uit verschillende onderdelen die elk geschikt zijn voor cliënten met een bepaald type klachten. De gemeenschappelijke onderdelen zijn bestemd voor zowel poliklinische als voor klinische cliënten, en bestaan uit groepsgerichte programma’s en uit op maat toegesneden individuele therapieën. We lichten ze hieronder toe. Voor vragen kunt u altijd contact met het centrum opnemen.
Groepsgerichte voorlichting
In deze groep wordt uitleg gegeven over de klachten van de cliënten. Ook staan we stil bij de relatie tussen (chronische) stress, mentale en/of lichamelijke belasting en het ontstaan van lichamelijke klachten. Andere thema’s zijn: het leren omgaan met een ‘gevoelig zenuwstelsel’, het ontwikkelen van een regelmatig leefritme en een goede dagstructuur en het voorkomen van te zware (emotionele) belasting.
Vaardigheidstraining
Het accent ligt hier op het anders leren omgaan met moeilijke situaties in de omgang met anderen. Dit wordt gedaan door het analyseren en aanpakken van irreële gedachten over sociale situaties, een rollenspel en praktische oefeningen.
Creatieve therapie
Met behulp van allerlei technieken (boetseren, tekenen, schilderen, bouwen, etc.) leren cliënten beter inzicht te krijgen in hoe ze omgaan met hun lichaam en met hun gevoelens en gedrag. Daarbij is het belangrijk dat ze hun eigen mogelijkheden (her)ontdekken.
Bewegingstherapie
Omdat het functioneren van het lichaam centraal staat, is deze vorm van therapie erop gericht om op een andere manier met het lichaam om te gaan. Door de nieuwe ervaringen die cliënten in deze therapie opdoen, leren ze weer opnieuw contact met hun lichaam te krijgen en er positieve ervaringen mee op te doen.
Psychosomatische fysiotherapie De cliënt krijgt één of meer keren per week individuele fysiotherapie. We bieden een intensief en gestructureerd oefenprogramma. De cliënt houdt zijn vorderingen zelf bij met behulp van registratie en grafieken. Daardoor houdt hij zelf het overzicht over hoe de behandeling verloopt. Dit programma is om twee redenen van belang:
- na een langdurig ziekteproces is een goede training van de algemene lichamelijke functies nodig. Ook hebben de lichamelijke klachten vaak secundaire lichamelijke gevolgen, zoals pijn, spieratrofie, oedeem of verslechterde doorbloeding.
- naast het lichamelijke, gebeurt er ook op psychologisch gebied veel. Zo zijn veel cliënten bang om opnieuw te gaan bewegen uit angst voor pijn of voor de verwachte (negatieve) reactie van anderen uit hun omgeving. Voor sommige mensen geldt juist het tegendeel. Zij hebben het gevoel altijd maar dóór te moeten gaan en geen rust te mogen nemen, ook al versterken ze daarmee zelfs hun klachten. Voor hun revalidatie is het van belang dat cliënten zicht krijgt op hoe deze processen werken en hoe ze helpen bij, of juist belemmeren in hun herstel.
Psychotherapie of psychosociale begeleiding
De cliënt werkt samen met zijn psychotherapeut aan de klachten en problemen. Er kunnen verschillende therapievormen worden gebruikt, zoals steunende gesprekken of begeleiding, het bespreken en aanpakken van psychosociale problemen op maatschappelijk gebied, cognitieve gedragstherapie, relatie- of gezinstherapie, EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) of hypnose. Het is belangrijk dat de directe omgeving van cliënt, zoals partner, kinderen en familie, zoveel mogelijk bij de behandeling betrokken wordt. Dat wil niet zeggen dat de betrokkenen problemen met elkaar hebben. Als dat echter wel het geval is, dan bestaat de mogelijkheid om deze problemen gezamenlijk te bespreken en daarvoor oplossingen te zoeken.
Klinische behandeling
Een opname is voor de meeste mensen een ingrijpende ervaring. Iemand verlaat (tijdelijk) zijn vertrouwde omgeving. In sommige gevallen zijn de klachten zo ernstig of is het thuis zo moeilijk om de zorg te krijgen die nodig is, dat een opname op dat moment de beste oplossing is. De opnameduur bij het COLK is maximaal zes maanden.
Tijdens de eerste vier weken van de opname bevindt de cliënt zich in de observatie- en proef-behandelingsfase. Hij heeft wekelijks een gesprek met zijn hoofdbehandelaar en draait mee met het behandelprogramma. Aan het eind van deze periode vindt er een evaluatie plaats. De conclusies van de cliënt zelf en van het behandelteam worden op een rij gezet. Dit wordt met de cliënt besproken en er wordt een beslissing genomen over het vervolg van de behandeling.
Nazorg
Na ontslag uit de kliniek krijgt de cliënt een beperkt en vooraf afgesproken aantal poliklinische contacten aangeboden. Dit helpt de cliënt om de brug te slaan tussen de intensieve behandeling tijdens de opname en de ervaringen die hij in zijn eigen omgeving opdoet.
Wetenschappelijk onderzoek
COLK is een centrum waar wetenschappelijk onderzoek plaatsvindt naar de meest optimale behandeling van cliënten met onverklaarde lichamelijke klachten. Vooraf vragen we u toestemming om aan dergelijk onderzoek mee te doen.
