Vitaliteit: verschil tussen versies

Versie van 17 jan 2011 om 11:58

Vitaliteit?

Ons persoonlijk welzijn en geluk wordt voor een groot deel bepaald door de maatschappij waarin wij leven. Daar de maatschappij continue verandert zullen ook wij moeten veranderen om welzijn en geluk te behouden. Momenteel hebben wij te maken met een verharde maatschappij met “een ieder voor zich mentaliteit”. Er zijn steeds [...]

Waarom meer aandacht voor vitaliteit?

Ons persoonlijk welzijn en geluk wordt voor een groot deel bepaald door de maatschappij waarin wij leven. Daar de maatschappij continue verandert zullen ook wij moeten veranderen om welzijn en geluk te behouden. Momenteel hebben wij te maken met een verharde maatschappij met “een ieder voor zich mentaliteit”. Er zijn steeds meer alleenstaande mensen. Ook zijn er steeds meer depressieve mensen en nemen ziekten als bijvoorbeeld obesitas (levensbedreigend overgewicht) toe. Hoe komt dit? De snelheid in de maatschappelijke ontwikkeling lijkt hier invloed op te hebben. Steeds meer mensen lijken moeite te hebben met de snel veranderende maatschappij en verliezen hierdoor de controle over hun omgeving en ervaren stress.

De maatschappelijke ontwikkelingen

Door het internet hebben wij te maken met globalisering. Dit betekent dat steeds meer landen deel uitmaken van de wereldhandel. De concurrentie is hierdoor toegenomen en de levenscyclus van een product is steeds korter geworden. De technologische ontwikkeling gaat hard en onze omgeving verandert snel. De werkende populatie heeft hierdoor te maken met een toegenomen prestatiedruk.

De nabije toekomst

Daarnaast komt er een te kort aan mensen op de arbeidsmarkt. Bedrijven zullen problemen krijgen met het vinden van personeel. Dit zorgt er voor dat de productiviteit (nog verder) omhoog moet! En hierbij komt ook nog dat mensen dit werken langer vol moeten kunnen houden, daar de pensioen gerechtigde leeftijd verhoogd is. Dit wordt veroorzaakt door de vergrijzing en de daarmee samenhangende toenemende kosten. Iedereen en dus ook de gezondheidszorg ervaart of gaat hierdoor een toenemende prestatiedruk ervaren en dit kan leiden tot meer STRESS.

Gevolgen van stress

Door stress, zien wij een afname van onze gezondheid en productiviteit en het ontstaan van welvaartsziekten. De productiviteit neemt af doordat wij door stress minder goed kunnen nadenken, vergeetachtiger, minder creatief en sneller vermoeid zijn. Dit in een tijd waarin wij juist onze productiviteit omhoog moeten zien te krijgen! Deze stress draagt bij aan een ongezonde leefstijl doordat wij langer doorwerken (werkverslaving of werk niet los kunnen laten) minder bewegen, kiezen voor slechte voeding, meer roken, toename alcohol en drugs gebruik en slechter en minder slapen. Door deze leefstijl ontstaat er weer meer stress (chronische stress) en komen wij in een vicieuze cirkel die tot algehele uitputting leidt. Wij zijn hierdoor sneller geïrriteerd en minder sociaal. Het aantal echtscheidingen neemt toe. Ook ervaren wij hierdoor steeds meer vage fysieke en psychische klachten. Denk aan allerlei pijnklachten, extreme vermoeidheid, maag, darm, hartklachten of griepachtige verschijnselen. Deze klachten, die chronisch kunnen zijn, hebben vaak geen duidelijke oorzaak. De huisarts maar ook een specialist kunnen vaak niets vinden.

Onderstaand overzicht uit het boek ” de dokter kan niets vinden” van Jan Houtveen.

Welvaartsziekten

Uiteindelijk kunnen door chronische stress (ernstige) ziekten ontstaan die wij plaatsen onder de noemer welvaartsziekten. Welvaartsziekten zijn lichamelijke of psychische of lichamelijk en psychische aandoeningen die overwegend voorkomen in welvaartslanden. We hebben het dan o.a. over een hoge bloeddruk, hartinfarct, depressies, burn-out, chronische vermoeidheid, fibromyalgie, RSI, chronische lage rugklachten, suikerziekte en obesitas.

Het ontstaan van welvaartsziekten hierdoor vroegtijdige fysieke en psychische beperkingen en vermindering levenskwaliteit, succes en geluk!

Aandacht voor vitaliteit als oplossing

Dit is de reden voor meer aandacht voor vitaliteit. Oftewel: Hoe kunnen wij ervoor zorgen dat wij, de mensen die deze maatschappij vitaal houden, vitaal blijven? We hebben het dan over de energie hebben om mee te kunnen gaan met de maatschappelijke veranderingen en hierdoor continue ons zelf te blijven ontwikkelen waardoor wij controle blijven houden over onze omgeving en chronische stress kunnen voorkomen. Hierin zullen wij slagen als wij plezier hebben in ons werk. Het werk zal onze persoonlijke behoeften moeten vervullen. Hiervoor moeten wij bewust leven met aandacht voor onze behoeften, energie en gezondheid. Kortom we hebben het dan over het managen van onze Vitaliteit!

Maar wat is nu precies Vitaliteit?

Vitaliteit is dus meer dan gezondheid. Het gaat om gezondheid, welzijn en het hebben van een tomeloze energie of een hoeveelheid aan energie reserves om succesvol te kunnen zijn en hierdoor geluk te bereiken. Laten wij even de definities van gezondheid en vitaliteit bekijken. De definitie van gezondheid is volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO 1948):

Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijk gebreken.

De definitie van Vitaliteit (Schaufeli en Bakker 2004) is:

‘Energie, veerkracht, zich sterk en fit voelen, bereidheid in te spannen, lang en onvermoeibaar doorwerken, grote mentale veerkracht en doorzettingsvermogen.

Hoe worden wij vitaal?

Deze energie komt dus alleen vrij als je opzoek gaat naar je passie en je idealen (zingeving). Hiervoor heb je een goede zelfkennis nodig over je persoonlijke kwaliteiten en behoeften op fysiek, mentaal, sociaal-emotioneel en inspirationeel vlak.

In de bovenstaande pyramide van Maslow staan de menselijke behoeften beschreven. Hoe hoger in de pyramide hoe meer zelfontplooiing, hoe positiever je emoties of je gevoel ten aanzien van het bereiken van succes en geluk. Kijkende naar de pyramide van Maslow dan blijkt dat werk belangrijk is voor de mens. Werk bevredigt de behoefte om te leren, te presteren (persoonlijke effectiviteit) en te komen tot zelfontplooiing of groei.

Werk geeft ons ook energie en veerkracht, maakt ontwikkeling en groei mogelijk, en roept positieve reacties op zoals motivatie om te leren en te presteren (Schaufeli et al., 2001).

Waarom wil een mens presteren?

Ieder mens heeft een sterke behoefte aan voortbestaan. Presteren is noodzakelijk om dit te bereiken. Als wij aan het eind van ons leven zijn en wij hierop terug kijken dan hopen wij dat wij van waardevolle betekenis zijn geweest voor andere mensen. Iemand die materiële rijkdom wist te bereiken zal daardoor vaak opzoek gaan naar een goed doel. Maar je kunt ook van betekenis zijn doordat je een boek, bouwwerk, uitvinding, bedrijf of kinderen nalaat. Iedereen vult dit van betekenis zijn op een andere manier in. Het gaat erom dat je het gevoel hebt dat je al de capaciteiten die je in je hebt tot ontplooiing hebt gebracht en benut hebt. En dit kan alleen jijzelf beoordelen. Ieder mens heeft zijn idealen of dromen die hij of zij wilt bereiken. Ook deze idealen zijn continue aan verandering onderhevig. Belangrijk is dat deze idealen wel realistisch en haalbaar zijn, want anders kun je alsnog heel ongelukkig worden.

Vitaliteitsmanagement

Het genereren en het behouden van energie om te kunnen presteren noemen wij vitaliteitsmanagement. Dit kan op individueel niveau maar om echt succesvol hierin te zijn moet je ook kijken naar je omgeving. Met andere woorden; pak en krijg jij hier de kansen om tot zelfontplooiing te komen en je idealen te bereiken? Positieve en extroverte mensen schijnen meer kans te hebben om geluk te bereiken. Ze laten zich minder snel uit het veld slaan en zijn actief in het netwerken of het opzoeken van contacten die hun kunnen helpen.

Integraal vitaliteitsmanagement

Als je geluk hebt dan ben je in een vitale organisatie terecht gekomen die inziet dat het bereiken van het succes van de organisatie afhangt van de vitaliteit van de medewerkers en hierdoor integraal vitaliteitsmanagement toepassen. Integraal vitaliteitsmanagement gaat over: ” Wat is het geen dat ons in deze organisatie bindt? Waar geloven wij gezamenlijk in? Is dit waarvoor wij ons willen inzetten? Hoe gaan wij dat met elkaar bereiken en wie neemt welke verantwoordelijkheid om gezamenlijk succesvol te kunnen zijn? Of met andere woorden zetten wij wel de juiste mensen met de juiste motivatie en energie in op de juiste plek in de organisatie? Worden alle talenten optimaal benut? En is er voor iedereen voldoende mogelijkheid tot zelfontplooiing?”. Wanneer wij hierin slagen dan zal een organisatie voorspelbaar en duurzaam succesvol zijn en de mensen in de organisatie een geluksgevoel ervaren.

Empowerment

Een aanverwant begrip aan vitaliteitsmanagement is Empowerment. Dit begrip wordt vooral in de gezondheidszorg veel gebruikt. Het gaat hier om het vertrouwen hebben in eigen kunnen en een gevoel van competentie en controle of het hebben van vaardigheden om gezondheid te bereiken. Ook hier zijn verschillende definities van zoals deze:

Empowerment is a person’s capacity to make effective choices; that is: as the capacity to transform choices into desired actions en outcomes (Alsop & Heinsohn 2005).

Op organisatieniveau hebben we het over een organisatie die mensen de mogelijkheid verschaft om hun vaardigheden, het gevoel van competentie en hierdoor controle te ontwikkelen. We spreken dan ook wel over een lerende organisatie. Een lerende organisatie kunnen we slechts bereiken als de mensen hier binnen zich kwetsbaar kunnen opstellen of zichzelf kunnen zijn (authentiek). Want wij leren het meeste door fouten te maken. Deze moeten dan niet afgestraft worden. Dit vraagt om een ondersteunende bedrijfscultuur. Een manager die je aanmoedigt en ondersteunt om je comfortzone te verlaten om zo te ontdekken wat je als mens kan waardoor je tot zelfontplooiing kan komen. Kortom om je vitaal te voelen heb je dus ook een organisatie nodig die Vitaliteit belangrijk vindt.

Rendement en continuiteit

Samenvattend

Vitaliteit gaat over een tomeloze energie om succesvol te kunnen zijn in de omgeving waarin wij ons bevinden. Het bereiken van dit succes, materieel of immaterieel, hopen wij door te kunnen geven aan onze nakomelingen, de mensheid of aan onze dierbare om ons heen. Dit geeft ons leven zin. Zo staat er in het boek van Alexander van den Berg, genaamd “De organisatie van geluk”: ”Het leven draait niet om het geluk van een organisme, maar om het succes ervan”. En het actief kunnen zijn of de energie hiervoor hebben is een voorwaarde om succes te kunnen bereiken.

Auteur

• Karin Loos – Nederlands Kenniscentrum Vitaliteitsmanagement

Zie ook

• Fibromyalgie
• Graded Activity
• Motivatie
• Chronische-vermoeidheidssyndroom
• Reconceptualisatie van pijn, Loeser
• Reattributieaanpak
• Pacing
• Somatisatiestoornis
• Mentalisatie
• Biopsychosociale model
• gedragsgeorienteerde revalidatie
• Ziekteperceptie
• OLK, onverklaarde lichamelijke klachten
• Obesitas
• Levensfase bewust personeelsbeleid

Link

• Vitaliteit is te meten[1]

Youtube

• Trailer Vitaliteit TU Delft[2]

Fysieke klachten?

Raadpleeg uw fysiotherapeut, specialist in beweging [3]

Voor België [4]